Als gitarist weet je dat je jouw gitaar om de zoveel tijd moet stemmen. Als je dit niet doet dan klinkt je gitaar namelijk binnen de kortste keren volledig vals, en dat is iets wat je zeker wil voorkomen.
Hoe stem je nou een gitaar en wat heb je daarvoor nodig? In dit artikel leg ik je uit hoe je je gitaar stemt en geef ik je een aantal tips die je kunnen helpen bij het stemmen van je gitaar.
Het ontstemmen van een gitaar
Een gitaar is onderhevig aan allerlei invloeden die de gitaar kunnen ontstemmen:
1. Temperatuurverschillen: metaal heeft als eigenschap om bij lage temperatuur te krimpen, en bij hoge temperatuur uit te zetten.
2. De kwaliteit van de snaren: na verloop kan er roest ontstaan op de snaren.
3. Nieuwe snaren: nieuwe snaren zijn uittrekbaar en moeten daarom vaker worden gestemd.
Wat heb je nodig?
Er zijn verschillende manieren om een gitaar te stemmen. Zo kun je ervoor kiezen om je gitaar te stemmen op gehoor, of om je gitaar te stemmen met een hulpmiddel, een stemapparaat.
1. Stemmen op gehoor
Het stemmen van een gitaar op gehoor kan vooral in het begin best lastig zijn. Het vergt enige oefening. Ook kan het per gitaar verschillen qua frequenties. Bij akoestische gitaren bevinden de stemmechanieken zich 3 aan beide zijdes aan de kop van de gitaar.
De meeste elektrische gitaren zijn uitgerust met zes stemmechanieken op één rij, aan één zijde van de kop.
Wil je leren stemmen op gehoor? Dan kun je ook gebruik maken van een stemvork of stemfluit om een referentietoon te gebruiken. Zo’n stemfluitje bestaat uit 6 blaasstukken: voor iedere snaar één blaasstuk.
Wanneer het aanslaan van een snaar hetzelfde klinkt de referentie toon is je snaar goed gestemd.
2. Stemmen met behulp van een stemapparaat
Wil je secuur kunnen stemmen, kies dan voor het stemmen met een stemapparaat. Bijna iedere gitarist heeft wel een stemapparaat in huis liggen. We noemen een stemapparaat ook wel een tuner.
Geluid bestaat uit trillingen. Hoe langzamer de trilling des te lager het geluid. En hoe sneller de trilling hoe hoger het geluid. Een stemapparaat vangt de trillingen op, zodat je kunt zien of een snaar juist gestemd staat.
Verschillende soorten tuners
Een goed gestemde gitaar is essentieel voor goed gitaarspel. Een stemapparaat is dan ook een handige accessoire om je te helpen bij het nauwkeurig stemmen van jouw gitaar.
1. Clip-on tuner
Een clip-on tuner is een eenvoudig te bevestigen stemapparaatje. Je klemt het apparaat je vast aan de kop van de gitaar. Een groot voordeel van een clip-on tuner ten opzichte van andere tuners is dat je het apparaatje ook kunt gebruiken in drukke en lawaaierige omgevingen.
Ook handig is dat het apparaatje erg compact en klein is, waardoor je het makkelijk overal mee naar toe kunt nemen. Je bevestigt het doormiddel van de bevestigingsdisplay en kunt de informatie afleveren vanaf het heldere display.
De ingebouwde vibratiesensor vangt de trillingen van je instrument op. Deze worden doorgestuurd naar het stemming-circuit. De clip-on tuner werd uitgevonden in 1995 door Mark Wilson. Zijn eerste model noemde hij de Intellitouch Tuner Model PT1.
2. Chromatic / polyphonic / strobe / microfoon
Nog meer verschillende vormen van stemmen zijn chromatic, polyphonic, strobe of met een microfoon. Wij lichten alle mogelijkheden kort voor je toe:
Chromatic
Bij een chromatic/chromatisch stemapparaat kun je zien hoe je gitaar gestemd staat ten opzichte van de dichtstbijzijnde semi-toon. Zij kunnen van elk van de twaalf tonen het octaaf meten en/of produceren. Omdat dit altijd de dichtstbijzijnde nooit is in de chromatische toonladder, heet het een chromatisch stemapparaat.
Polyphonic
Polyphonic/polyfone stemapparaten kunnen meerdere tonen tegelijk registreren en uitzenden. Vaak zie je dan dus de stemming van alle tonen tegelijk op je scherm.
Strobe
Bij De strobe modus stem je de snaar totdat de oplichtende LED’s stoppen met rollen. Wanneer de snaar te hoog is gestemd zie je oplichtende LED’s van links naar rechts rollen. De LED’s bewegen andersom wanneer de snaar te laag is gestemd.
Microfoon
Een stemapparaat met een microfoon gebruik je voornamelijk thuis. Voorbeelden van stemapparaten met ingebouwde microfoons zijn: clip-on’s, een tuner-app in je smartphone of een klein kastje met een jack-input.
Mijn favoriete tuner pedaal en clip-on tuner!
Zelf heb ik de Korg Pitchblack tuner en de Aroma AT101 clip-on tuner. Helaas is de exacte Korg tuner die ik heb niet meer te krijgen bij Bax-Shop of Thomann.
Wel kun je nog de Pitchblack Custom van Korg krijgen die erg vergelijkbaar is met die van mij. Ook heb ik goede verhalen gehoord over de TC Electronics PolyTune 3 Mini.
Een handige functie van de TC Electronics PolyTune is dat je alle snaren tegelijk aan kunt slaan en dat je dan meteen kunt zien welke snaren out of tune zijn. Dit werkt alleen op de basgitaar helaas niet zo goed.
Verder is ook de Aroma AT101 clip-on tuner erg handig, voor als je even akoestisch wil spelen en snel wil stemmen zonder eerst je hele pedalboard aan te hoeven sluiten.
Korg Pitchblack Custom:
NAAR BAX-SHOP.NL ⇨
PolyTune 3 Mini:
NAAR BAX-SHOP.NL ⇨
Aroma AT-101:
NAAR BOL.COM ⇨
Ezelsbruggetjes bij het stemmen
Om een gitaar goed te kunnen stemmen zul je allereerste de noten van de basisstemming van een gitaar moeten leren. Van hoog naar laag is de basisstemming E A D G B E. Dit is van de dikste snaar (de dikke ‘E’ snaar), tot de dunste snaar (de dunne ‘E’) snaar.
Een handig ezelsbruggetje om de basisstemming van je gitaar te kunnen onthouden is ‘Een Aap Die Geen Bananen Eet’. Bij de standaard stemming van een basgitaar gebruik je ‘Eet Alle Dagen Groente’ (E A D G).
Wat betekent A=440Hz?
Geluiden zijn trillingen en worden gemeten in frequenties. De frequenties die wij als mensen horen lopen gemiddeld van 20 Hertz tot 20.000 Hertz (wordt vaak aangegeven als 20 – 20k Hz)
Soms kan je op een tuner pedaal aangeven op welke frequentie je wil stemmen. Dit wordt dan aangegeven als A=440 Hz. Dit kan je dan hoger of lager zetten (bijv. A=432 Hz of A= 450 Hz)
Tegenwoordig is de stemming overal hetzelfde gestandaardiseerd.
Het standaard is A=440Hz. Af en toe wordt er ook wel eens anders gestemd, zoals bij muziek orkesten, waar veel blazers op 435 stemmen. Of ze stemmen iets hoger, bijvoorbeeld op A=442Hz.
Het belangrijkste is dat jij en bijvoorbeeld de rest van je band op dezelfde frequentie gestemd zijn, anders klinken jullie vals met elkaar. Dit is, zoals gezegd, standaard A=440 Hz.
Conclusie
Ben jij op zoek naar een makkelijke en accurate manier om je gitaar te kunnen stemmen? Kies dan voor een stemapparaatje, zoals een clip-on. Zo breng je jouw gitaar altijd in de juiste stemming, waar en wanneer je wilt! Spelen maar!
Meer artikelen
Welke snaren moet ik kiezen voor mijn elektrische gitaar? [Handige gids!]
Gitaar effecten uitleg: verschillende soorten, beste volgorde, beste pedals!
Elektrisch gitaar leren spelen: zó doe je dat!
Gitaar: 12 dringende vragen beantwoord!
De top 20 beste gitaar cadeau tips! Gegarandeerd een succes!
Recente artikelen
Belangrijk! 5x beste gehoorbescherming voor baby's en kinderen!
Het luidste concert dat ooit werd gegeven, daarover verschillen de verhalen. The Who, Deep Purple en Mötorhead stonden bekend om hun meer dan 100 decibellen, maar ook een onschuldig ogend trio...
De ultieme “microfoon kopen” gids! [Alles wat je moet weten!]
Het uitkiezen van een microfoon is niet makkelijk. Je hebt namelijk zo ontzettend veel keus dat je door de microfoons de opnamestudio niet meer ziet. In dit artikel help ik je een handje. Ik leg...